Het leven is altijd een afwisseling tussen het bekende en het onbekende. Waarbij het grensgebied tussen deze twee voor de meeste mensen als het optimum wordt ervaren.Oorzaak daarvan is dat te veel bekendheid een sleur wordt en te veel van het onbekende een val in chaos kan worden. Wat een zeer overspoelende angstige of zelfs traumatisch ervaring kan zijn.
In elk levenvinden er ingrijpende gebeurtenissen plaats soms door ons eigen stommiteiten, maar vaak ook liggen de oorzaken hiervan, zoals ziekten of ongelukken, buiten onze controlesfeer. Voordat we het weten komen we dan opeens met kracht in het onbekende terecht.Mythologisch werd dit onder andere voorgesteld als Jonas, die opgeslokt wordt door de walvis.
Mondiaal gezien worden we momenteel massaal de buik van het beest in geslingerd.Het coronavirus en alle maatregelen die daar het gevolg van zijn, zijn voor velen van ons een grote kennismaking met het (bedreigend) onbekende.
Wanneer we geconfronteerd worden met een dreiging wordt een ander deel van onze hersenen actief. Dit veel oudere deel van onze hersenen zorgt voor overleven door middel van een vecht- of vlucht reactie. We hebben dan weinig tot geen beschikking over onze cortex, ons rationeel (inhibirende) vermogen. Als dit oudere gebied te lang actief blijft zorgt dat in ieder geval voor overmatige stress en responsen, passend bij trauma.
Jonas wordt uiteindelijk uit de walvis gespuugd en heeft doorzijn reis in het onbekende iets van waarde gevonden en neemt dat nu mee terug naar de bewoonde wereld.
Hoe zorgen we nu dat we net als Jonas uitgespuugd worden en in figuurlijke zin niet vast blijven zitten in de buik van het beest (o.a. in onsoverlevingsdeel van het brein).
Dit is een reëel gevaar wantniet iedereen komt aan de oppervlakte. In mijn praktijk zie ik mensen die de weg terug niet kunnen vinden. Gelukkig zijn er mogelijkheden om hen te kunnen helpen (om) niet in de buik van de walvis terecht te komen of hier ook weer uit te komen.
Gebleken is datals je het onbekendeniet passief (vrijwillig)tegemoet gaat, een ander deel van je hersenen, het onderzoekende deel, aangesproken wordt. Hierdoor wordt de onbekende situatie op een totaal andere manier beleefd.
Een bekend onderzoek, gedaan bij kinderen, na het meemaken van een traumatische ervaring, toonde dit principe duidelijk aan. Een groep schoolkinderen was in gijzeling genomen en opgesloten in een bus. Een paar kinderen gingen actief opzoek naar een weg uit de bus en deze bleken achteraf geen kenmerken te hebben van posttraumatische stress terwijl de rest van de kinderen met een meer verstijfde reactie dit wel hadden.
Nu is dit misschien een vergelijking die enigszins mank gaatin verhouding tot wat er nu voor de meeste van ons gaande is, maar het zegt wel degelijk iets. De houding waarmee we dat, wat voor ons ligt tegemoetgaan is cruciaal.
Wanneer we het onbekende meer actief, uit eigen bewegingtegemoet gaan, blijven onderzoeken en een plan maken is dat een zeer goede strategie.
Je kan hierbij in de huidige situatie denken aan een duidelijke dagstructuur, waarbij er aandacht is voor gezond eten, creativiteit en beweging. Wat ook helpt is om aandacht te geven aan ideeën die ons helpen opnieuw richting te geven aan ons leven en die “chocola weten te maken” van hetgeen wat er in en om ons heen gebeurt of gebeurd is. Denk hierbij bijvoorbeeld, in de breedste zin van het woord, aan de wijsheid tradities die er al eeuwenlang zijn.
De meeste van deze tradities hebben als doel een leidraad te zijn voor het omgaan met het onbekende, de chaos die op de loer ligt, zodat we deze op een manier kunnen verkennen zonder dat het ons overmant. Zelfs zo dat ons leven en van anderen er beter van wordt.
Een voorbeeld van een (filosofische) stroming, die mij erg aanspreekt zijn de existentialisten zoals Nietzsche en Heidegger, die als reactie op het wegvallen van het op dat moment leidende christelijke wereldbeeld eenzienswijze naar voren brachten ter voorkoming van een verval in chaos. In hun ogen is het leven lijden, daar ontkom je niet aan. Maar zij zagen het als taak van het individu dit lijden vrijwillig op zichte nemen en een persoonlijke ethiek te ontwikkelen
Welke benadering je ook aanspreekt, het is hoe dan ook belangrijk, omdathet effect van een geestelijke leidraadis dat we koers kunnen houden door het onbekende.
Op deze manier zorgen we ervoor dat we in de toekomst niet weer verslonden worden of weer door de Walvis uitgespuugd worden.Waarna de tijd, waarin we letterlijk en figuurlijk vast zaten, ons juist wijzer, sterker en veerkrachtiger maakte.